"Juist rust en aandacht komen in het kader van efficiëntie snel onder druk te staan"
De woonkamer waar we Amira ontmoeten is niet haar echte woonkamer, maar een ruimte in de Superstraat van het Wereldmuseum in Rotterdam. Hier is haar woonkamer nagebouwd. Het museum faciliteert in meerdere nagebouwde woonkamers ontmoetingen met mensen met verschillende achtergronden. Dit gebeurt door het tonen van video’s van deze mensen in hun nagebouwde woonkamer. Dergelijke ontmoetingen tussen mensen met verschillende achtergronden zijn in het dagelijks leven niet voor iedereen vanzelfsprekend.
Ontmoetingen onder druk
Samen met collega’s van de opleiding Educatie bezochten we de woonkamer van Amira. We waren daar in het kader van een studiedag van lectoraat Samen Divers. Samen dachten we na hoe we studenten kunnen voorbereiden om burgerschap in het basisonderwijs vorm te geven. Het verhaal van Amira roept eigen verhalen op over de zoektocht naar het hebben van een thuis en over interculturele ontmoetingen. Collega’s vinden deze ontmoetingen mooi. Tegelijk vragen allerlei andere zaken binnen het onderwijs de aandacht, waardoor de rust en ruimte voor ontmoetingen met aandacht voor elkaar onder druk komt te staan.
Ook voor leerkrachten in het basisonderwijs zijn ontmoetingen achter de voordeur van de kinderen uit hun klas niet vanzelfsprekend. Bij het kind en de ouders op bezoek gaan is niet gangbaar in het basisonderwijs. Slechts een kwart van de ouders wordt bezocht door een leerkracht. Andere manieren van in contact komen worden gehanteerd, zoals de schijnbaar efficiënte tienminutengesprekken. Tijd en aandacht voor het verhaal van het kind en de ouders staan tijdens dergelijke vluchtige ontmoetingen onder druk.
Tegelijk is er een nieuwe beweging gaande in het onderwijs. Naast de nadruk op vaardigheden op het gebied van taal en rekenen is nu ook burgerschap een van de drie speerpunten van het onderwijs. Burgerschap gaat bijvoorbeeld over democratisch samenleven en ontmoetingen met anderen. Een concreet leerdoel op de basisschool is dat kinderen zich leren verplaatsen in klasgenoten en andere mensen in hun sociale omgeving.
Leerkracht als rolmodel
Leerkrachten zijn bij burgerschapsonderwijs rolmodellen voor kinderen wanneer het gaat om je verplaatsen in een ander. Op bezoek gaan bij het kind zorgt volgens leerkrachten voor een beter begrip van de persoonlijke situatie van de kinderen uit hun klas.
De ontmoeting met Amira raakte en motiveert tot echte ontmoetingen van diversiteit door docenten en leerkrachten. Om tot ontmoetingen te komen zijn rust en aandacht nodig. Niet één keer in een museum, maar tijdens alledaagse ontmoetingen binnen en buiten de klas. Juist rust en aandacht komen in het kader van efficiëntie snel onder druk te staan. Tegelijk is er de behoefte om als leerkracht hier wel aan toe te komen. De nieuwe nadruk op burgerschap in het onderwijs is een kans om hier als rolmodel ruimte voor te vragen en te nemen binnen het onderwijs.
Foto: Aad Hoogendoorn. In Superstraat.
