Seksueel misbruik verandert je voor het leven. Heel veel mensen hebben hiermee te maken: één op de drie vrouwen en één op de vijf mannen heeft seksueel geweld ervaren in onze samenleving. De #MeToo beweging heeft ons hier nog bewuster van gemaakt. Wat betekent dat nu in de pastorale praktijk?
Op 26 mei 2021 organiseerde de Christelijke Hogeschool Ede een online studiemiddag over dit onderwerp. De studiemiddag is terug te kijken via onderstaande link.
Downloads:
Informatie over de studiemiddag
Op deze studiemiddag verbinden we deze ervaring van pastoranten met het bevrijdingsverhaal uit Exodus. Op de uittocht uit het slavenbestaan in Egypte volgt niet direct de intocht in het beloofde goede land. De weg gaat door onherbergzaam gebied. Het volk wordt belaagd door vijanden van buiten en van binnen. Het is een worsteling om het leven te leren met enkel een visioen voor ogen. En toch, midden in de woestijn, op de plek van overleven, is er leven, volop en voluit.
In hoeverre helpt het verhaal van de tocht door de woestijn om de ervaring van seksueel misbruik beter te begrijpen? Hoe zien pastorale wegen naar heelwording eruit? Hoe kunnen we de stap zetten van bewustwording van een probleem naar echte verandering? Hoe kunnen we reisgenoten van elkaar zijn?
In een lezing met aansluitend twee workshops naar keuze verkennen we deze vragen en mogelijke antwoorden met elkaar. Een studiemiddag voor: pastores, geestelijk verzorgers, opleiders, vertrouwenspersonen, kerkelijk werkers, studenten en overige mensen die zich betrokken weten bij deze thematiek.
De middag heeft een pastorale insteek. Aan deze dag werken mee: theoloog en counselor Mirjam Visser-Fuchs, coach en counselor Lien Daams, dr. Riëtte Beurmanjer, priester en geestelijk verzorger Remy Jacobs, ds. Alexander Veerman, Nico van der Voet, Andries Scherpenzeel en Jeanette de Korte.
Deze studiemiddag wordt georganiseerd door de CHE in samenwerking met PKN, Veiligekerk.nl, VPSG, Meldpunt Misbruik, SMPR, PTHU en de Raad van Kerken.
Programma 26 mei 2021:
- 13.30 – welkom en opening
- 13.35 - lezing “Zien soms even – over leven in de woestijn” door Lien Daams en Mirjam Visser-Fuchs. De stichting VPSG adviseert en ondersteunt bij vragen rond seksueel geweld, godsdienst en zingeving.
- 14.05 – workshops
- 15.00 - pauze
- 15.15 - workshops
- 16.15 – afsluiting
De workshops:
Workshop 1: Vergeving (Nico van der Voet)
Er zijn in uw / jouw leven dingen verschrikkelijke dingen gebeurd. Jij bent erdoor beschadigd. Je relatie met de veroorzaker van de pijn is ook kapot. Er is dan ruimte voor oprechte verontwaardiging! De ander moet dat ook weten. En als die ander straf verdient, verdient hij straf. Stel dat je (daarnaast) dingen kunt uitpraten met de ander en hij heeft berouw, dan kom je voor de uitdaging van vergeving te staan. Vergeven is afzien van je recht op wraak. Het is loslaten, niet meer willen terugkomen op wat jou is aangedaan. Vergevingsgezindheid hoort bij het hart van het Evangelie (Luc. 17:3,4, Ef. 4:32). Als er niets valt uit te praten, omdat de ander nergens spijt van heeft, valt er weinig te vergeven en rest de overgave. Je legt je zaak in Gods handen (Ps. 35:23,24, 43:1). Ook dat is bevrijdend en genezend.
Nico van der Voet (1958) is docent pastoraat en hogeschoolpastor op de CHE.
Workshop 2: Je naaste trouw blijven, samen op reis door de woestijn (Andries Scherpenzeel)
Andries Scherpenzeel gaat in gesprek met Hannah een ervaringsdeskundige. Ze is één van de deelneemsters van het programma ‘Geraldine en de vrouwen’ We gaan met Hannah mee op haar reis, om te horen wie haar zijn trouw gebleven.
Andries Scherpenzeel is Docent, coach, intervisor, coördinator Scholing aanpak Huiselijk geweld CHE
Workshop 3: Seksuele grensoverschrijding in de kerkelijke gemeente (Jeanette de Korte)
Slachtoffers van seksuele grensoverschrijding in de kerkelijke gemeente voelen zich vaak niet veilig (meer) in de gemeenschap waartoe zij behoren. Christiane van den Berg deed onderzoek naar misbruikslachtoffers in de kerk en zij deed een onthutsende ontdekking: ‘Alle zeventien misbruikslachtoffers die zij interviewde, verlieten hun gemeente’ (Van de Berg-Seiffert, 2015).
Hoe kan een geloofsgemeenschap omgaan met:
- De dynamiek tussen slachtoffer en dader in één gemeente?
- Het complexe weefsel van verschillende loyaliteiten binnen de kerkelijke gemeenschap?
- Het fenomeen ‘uitsluiting’?
- Het herstel van vertrouwen binnen de kerkelijke gemeenschap, wat helpt daarbij?
- Deze workshop draagt bij aan gedachtenvorming over een complex thema en geeft ruimte om wijsheid en inzicht te ontwikkelen voor eigen werksituatie en gemeentecontext.
Jeanette de Korte is docent & Supervisor Opleiding Theologie
Workshop 3 zit vol in ronde 1. Aanmelden hiervoor is niet meer mogelijk.
Workshop 4: ”Ik ga door…..ook met gevoelens over schaamte en schuld” (Marjoleine Vosselman en Lien Daams)
Begeleiden bij zingeving na seksueel misbruik kan moeilijk zijn. Soms ontbreekt het mensen aan taal om uiting te geven aan wat hen is overkomen. Soms is zwijgen een tweede natuur geworden. Soms strandt de dialoog steeds in zelfveroordeling door schuld en schaamte. Tijdens de individuele begeleidingstrajecten en in het groepswerk van de VPSG hebben wij in de afgelopen 35 jaar veel ervaring opgedaan en werkvormen ontwikkeld die hierbij behulpzaam bleken. Een aantal van onze werkvormen hebben wij gebundeld in een werkschriftje over omgaan met schuld en schaamte onder de titel :”Ik ga door”. Het werkschrift is bedoeld voor iedereen die meer grip wil krijgen op zingeving na seksueel misbruik. Dit werkschrift kan gebruikt worden voor een individueel traject maar kan ook helpen in een begeleidingstraject waarbij je ondersteuning krijgt van een hulpverlener zoals een counselor, therapeut of geestelijk verzorger. Tijdens deze workshop geven wij graag een inkijkje in onze manier van werken bij de VPSG en laten we u kennis maken met het werkschrift.
Marjoleine Vosselman, psychologe en auteur en Lien Daams Counselor o.a. voor de VPSG en eigenaar van JeBesteBest.
Workshop 4 zit voor beide rondes vol. Aanmelden hiervoor is niet meer mogelijk.
Workshop 5: Een tijdreis door de woestijn – waar zijn de oases? (Remy Jacobs)
In deze workshop gaat Remy Jacobs aan de hand van onverwacht Bijbelverhaal met u op zoek naar de oases van rust en verkwikking nadat misbruikslachtoffers hun verhaal hebben gedaan. Welke mensen doen ertoe? Wat is de rol van zwijgen en spreken? Welke erkenning is noodzakelijk voor verzoening en welke effecten kan genoegdoening hebben op het proces van verzoening? “
Remy Jacobs (1969) is priester, geestelijk verzorger, dichter en acteur. In oktober 2019 vindt een try out plaats voor zijn eerste monoloog over macht, misbruik, #Metoo, offer en kind. In zijn onderzoek staat telkens de verbinding centraal tussen de kwetsbaarheid van mensen en de effecten van gezond geloof.
Workshop 6: Als de bron bitter is…. (Alexander Veerman)
Mara. Bitter water. Giftig, niet te drinken. Misschien is geen bron beter dan een bittere bron. Als je je weg zoekt in de woestijn, is het verlangen naar een verkwikkende en verfrissende oase groot. De liturgie, de viering, een gesprekgroep, de kerkelijke gemeente zou zo’n oase kunnen zijn. Helaas vertellen teveel mensen die slachtoffer zijn geworden van seksueel misbruik of huiselijk geweld, dat deze bronnen bitter zijn. Juist in de liturgie en in de kerkelijke gemeente lopen ze tegen teleurstellingen en nieuwe pijn aan. Wat maakt onze bronnen bitter? Waar vinden we het hout dat het water weer zoet maakt?
In deze workshop verkennen we in de eerste plaats waar kerkelijke taal, rituelen en Bijbelverhalen mensen kunnen beschadigen. In de tweede plaats zoeken we naar de heilzame en transformerende kracht van Bijbel, kerktaal en de kerkelijke gemeente.
Alexander Veerman is Predikant bij de Gereformeerde Kerk Sliedrecht
Workshop 7: Lief Lijf? Is een positieve lichaamsbeleving mogelijk na seksueel misbruik? (Riëtte Beurmanjer)
In Resurrecting Wounds, Living in the Afterlife of Trauma beschrijft Shelly Rambo twee valkuilen als het gaat om leven met een trauma: Stoer doen alsof er niets aan de hand is en vasthouden aan het gevoel gekwetst te zijn. Het verhaal van de ontmoeting tussen Thomas en de gewonde, opgestane Jezus roept bij haar de vraag op of er andere mogelijkheden zijn. Biedt haar zoektocht aanknopingpunten voor het zoeken naar een positieve lichaamsbeleving na seksueel misbruik? Laat je aan het denken zetten door een powerpoint-presentatie en de uitvoering van enkele korte dansen rond dit thema door Riëtte Beurmanjer.
Dr. Riëtte Beurmanjer is theologe met specialisatie dans. Met theologe en counselor Judith van der Werf (VPSG) ontwikkelde zij dansworkshops voor vrouwen die te maken hebben gehad met seksueel misbruik.