Na hun opleiding zijn verpleegkundigen competent om hun beroepsverantwoordelijkheid uit te oefenen. Ze weten wat het is om hun werk goed te doen. Maar als ze ergens in de praktijk tegen aanlopen, dan is dat de organisatorische context.
In de praktijk wordt zorg als het ware in een mal gedrukt van technische en beleidsmatige beheersing. Verpleegkundigen blijken niet veel invloed te ervaren op die organisatorische belemmeringen en kunnen die ook niet altijd goed expliciteren. Het lectoraat Verpleegkundige beroepsethiek wil daarom graag met verpleegkundigen en organisaties in de praktijk nagaan hoe verpleegkundigen de verantwoordelijkheid in de spanning met de organisatorische context expliciet kunnen maken en vorm kunnen geven.
We hebben het dan over ethiek in brede zin, niet over de smalle ethiek van onoplosbare dilemma’s en redeneerschema’s. We hebben het over gepassioneerde, toonaangevende verpleegkundigen, die hun professie helpen binnen de organisatorische context een stap verder te komen.
Goede zorg door denken, dienen, durven
We zien het als onze taak om onze verpleegkundigen uit te dagen om in de complexe zorgwereld van vandaag hun vak met lef uit te oefenen. Dat betekent: weten hoe je zorg organiseert en betaalbaar houdt, maar nooit het belang van de zorgvrager uit het oog verliest. Goede zorg geven we met hoofd, hart en handen en daarvoor zijn professionals nodig die denken, dienen en durven.
Start nieuw lectoraat
Per 1 januari 2018 start Willemieke Kroeze als lector Zorg voor Voeding en Gezondheid.
Doel
Het lectoraat Verpleegkundige beroepsethiek wil graag met verpleegkundigen en organisaties in de praktijk nagaan hoe verpleegkundigen de verantwoordelijkheid in de spanning met de organisatorische context expliciet kunnen maken en vorm kunnen geven.
Na hun opleiding zijn verpleegkundigen competent om hun beroepsverantwoordelijkheid uit te oefenen. Ze weten wat het is om hun werk goed te doen. Maar als ze ergens in de praktijk tegen aanlopen, dan is dat de organisatorische context. In de praktijk wordt zorg als het ware in een mal gedrukt van technische en beleidsmatige beheersing. Verpleegkundigen blijken niet veel invloed te ervaren op die organisatorische belemmeringen en kunnen die ook niet altijd goed expliciteren.
We hebben het dan over ethiek in brede zin, niet over de smalle ethiek van onoplosbare dilemma’s en redeneerschema’s. We hebben het over gepassioneerde, toonaangevende verpleegkundigen, die hun professie helpen binnen de organisatorische context een stap verder te komen.
Kenniskring
De kenniskring van het lectoraat Verpleegkundige Beroepsethiek bestaat uit docent-onderzoekers, die onder leiding van een lector onderzoek doen naar het denken en handelen van de verpleegkundige dat nodig is om goede zorg te verlenen. Goede zorg wordt bereikt als de professional technisch-rationele als relationeel-emotionele zorg combineert, zodat zorgvragers op functioneel, psychisch, sociaal en spiritueel gebied ondersteuning ervaren. Om dat bewust te doen is reflectie nodig, en voor reflecties op goede zorg zijn competenties nodig.
Het lectoraatsonderzoek verdiept zich in wat hbo-V’ers nodig hebben aan vorming en toerusting om hun beroep bewust vorm te geven in de ingewikkelde organisatorische context van de gezondheidszorg. De kenniskring doet zelf onderzoek en ondersteunt het praktijkonderzoek dat studenten leren doen. De samenwerking met het werkveld resulteert in gezamenlijk onderzoek, in ontwikkeling van beroepspraktijk en onderwijs, en in kennisinnovatie.
De kennisplatforms zijn gebaseerd op praktijkvragen uit het werkveld en verbonden met de vraag hoe ethisch sensitieve verpleegkundigen de autonomie en vakmanschap kunnen vormgeven in een regelgerichte en resultaatgestuurde context.
Kenniskring
Ria den Hertog
Ria den Hertog is verpleegkundige en verplegingswetenschapper. In haar werk in de kinderverpleegkunde en als thuiszorg- en praktijkverpleegkundige was zij gespecialiseerd in psychosociale zorgverlening. Sinds 2007 is ze als docent/onderzoeker verbonden aan de Academie Gezondheidszorg. Ze is sinds 2009 lid van de kenniskring Verpleegkundige beroepsethiek – Reflectie op goede zorg en doet promotieonderzoek naar de rol van de voorkeuren van patiënten in de verpleegkundige besluitvorming.
Kennisplatform ‘Professionalisering van de hbo-verpleegkundige’
In 2018 wordt in het kennisplatform ‘professionalisering van de hbo-verpleegkundige’ nader ingezoomd op de professional in een samenleving in transitie. Dit brede onderzoeksgebied willen we afbakenen door aan de slag te gaan met de onderzoeksvragen die uit de praktijk voorgelegd worden: Wat betekent de nieuwe aanduiding ‘regieverpleegkundige’ voor de hbo-verpleegkundige in het zorglandschap dat steeds meer uitgaat van denken in de keten van zorg? Via de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen loopt een project ‘complexiteitsmeter’ (vraagstuk inzet regieverpleegkundige) in Deventer Ziekenhuizen en in het Ziekenhuis Gelderse Vallei waar we met praktijkonderzoek (met inzet van studenten) hopen bij te dragen. Ook lopen contacten met de gemeente Ede en de Wageningse Universiteit en Research voor oprichting van het World Food Center in Ede en hoe het toekomstig lectoraat ‘Voeding en Gezondheid’ hierin zou kunnen bijdragen.
Een andere vraag uit de praktijk komt in verschillende hoedanigheden vaker terug: Hoe kan de Bachelor Nursing bijdragen aan het stimuleren van zelfmanagement van (potentiele) zorgvragers en daarin sensitief zijn voor de (on)mogelijkheden van (potentiele) zorgvragers? Hoe krijgt leiderschap van de BN (Transformatief? Relationeel?) vorm in de praktijk en wat betekent dit voor de kwaliteit van zorg? Doel is om in nauwe samenwerking met docenten (expertgroep Ethiek en zingeving, afstudeerbegeleiders) bij te dragen aan onderwijsontwikkeling en toe te werken naar een publicatie.
Ytje van der Veen
Ytje van der Veen is verpleegkundige (n.p.), gezondheidsvoorlichter en onderzoeker. Als verpleegkundige/gezondheidsvoorlichter werkte zij o.a. als wijkverpleegkundige, als verpleegkundige in de leprabestrijding in Indonesië en bij het RIVM. Daarna werkte zij als onderzoeker en interventieontwikkelaar bij de Academische Werkplaats van GGD Rotterdam en Erasmus MC Maatschappelijke Gezondheidszorg aan een promotieonderzoek. Het betrof een onderzoek naar de effectiviteit van het gebruik van culturele waarden in voorlichting aan Turkse Rotterdammers over Hepatitis B-screening. Zij paste in dit onderzoek zowel kwalitatieve als kwantitatieve methoden van onderzoek toe. Het proefschrift is in te zien via http://repub.eur.nl/pub/30965/. Sinds 2014 is zij als docent/onderzoeker verbonden aan de Academie Gezondheidszorg.
Kennisplatform ‘Gezondheid & Gedrag’
In 2018 worden door het kennisplatform Gezondheid & Gedrag activiteiten uitgevoerd op het gebied van kennisontwikkeling en -deling, waarbij de koppeling met onderwijs (docenten en studenten) en praktijk- en kennispartners wordt gezocht. De centrale thema’s van het kennisplatform zijn: hoe kan de verpleegkundige de relatief nieuwe rol van gezondheidsbevorderaar vormgeven, en hoe kan zij dit doen vanuit het perspectief van ‘goede’ zorg? De concrete praktijkvragen die daarin onderscheiden worden zijn: a. preventie van ondervoeding bij thuiswonende ouderen, b. gezondheidsbevordering in de eerste lijn, c. grenzen aan preventie. Studentonderzoek dat in de afgelopen jaren is gedaan naar de verpleegkundige rol t.a.v. voeding bij thuiswonende ouderen wordt samengevoegd tot een artikel. Daarnaast wordt in samenwerking met praktijk- en kennispartners als de HU, HAN en WUR gezocht naar gerichte samenwerking t.a.v. ondervoeding bij ouderen thuis. Het kennisplatform is betrokken bij en doet onderzoek binnen het Leernetwerk Wijkverpleegkunde Regio Ede, waarin wijkteams en docententeams samen leren op het gebied van gezondheidsbevordering, zelfmanagement en multidisciplinair samenwerken. Op het gebied van de ethiek van preventie wordt studentonderzoek uitgezet bij de Minor Voedsel verbindt, worden leervragen bij de expertteams (Ethiek, Gedrag & Gezondheid) geïnventariseerd en zo mogelijk bij praktijkpartners uitgezet voor studentonderzoek.
Wilt u contact opnemen met Ytje van der Veen? Dat kan via yvdveen@che.nl
Marlies van Hell
Marlies van Hell-Cromwijk is verpleegkundige en verplegingswetenschapper. Als verpleegkundige werkte zij in een academisch ziekenhuis op een afdeling waar patiënten met een oncologische maag-darm-lever aandoening worden verpleegd. Op dit moment is zij seniordocent bij de opleiding Verpleegkunde.
Marlies is sinds 2010 lid van de kenniskring Verpleegkundige beroepsethiek- reflectie op goede zorg. Eerder onderzoek richtte zich op verpleegkundig eigenaarschap in het werken met kwaliteitsindicatoren, waarover verschillende publicaties in vakbladen zijn verschenen. Op dit moment houdt zij zich bezig met onderzoek naar ‘Verpleegkundig eigenaarschap en bewegen’. Marlies is sinds 2005 verbonden aan de CHE.
Kennisplatform ‘Eigenaarschap en Bewegen’, Verpleegkundige basiszorg
Gebrek aan bewegen leidt tot een verminderde conditie, verhoogde risico’s op chronische ziekten en onnodig functieverlies. Vanwege de vergaande consequenties van onvoldoende beweging, komt er steeds meer aandacht en prioriteit voor het stimuleren van fysieke activiteit. Voor het jaarplan 2018 is het doel om binnen het kennisplatform ‘Eigenaarschap en Bewegen’ informatie te verzamelen over de rolopvatting van de verpleegkundige ten aanzien van het stimuleren van bewegen. Middels een systematic review wordt in de literatuur onderzocht wat er bekend is over deze rolopvatting van verpleegkundigen. De volgende vragen staan centraal: Hoe belangrijk vindt een verpleegkundige het stimuleren van fysieke activiteit? Hoe ziet de verpleegkundige haar eigen rol wat betreft het stimuleren van fysieke activiteit? Hoe verhoudt deze rol zich ten opzichte van bijvoorbeeld de fysiotherapeut? Welke mate van zelfvertrouwen heeft een verpleegkundige m.b.t. het stimuleren van fysieke activiteit? Daarnaast zal vanuit begeleid projectonderwijs met 4e jaars studenten praktijkonderzoek opgestart worden. Centrale vragen hierbij zijn: Welke rolopvatting ten aanzien van fysieke activiteit de verpleegkundigen zelf zeggen te hebben en welke rol ze op dit moment concreet hebben in het stimuleren van fysieke activiteit of tegengaan van fysieke achtergang. Daarnaast staat de interactie tussen voeding en bewegen en de invloed op de gezondheid volop in de belangstelling. In dit kennisplatform staat vooralsnog de rolopvatting van verpleegkundigen hierin centraal.
Publicaties
Alle publicaties van de lectoraten vind je in de publicatie-database.