In deze tekst beschrijven wij een gezamenlijk fundament om in het onderwijscurriculum van het voortgezet onderwijs systematisch aandacht te besteden aan levensbeschouwing en religie door middel van een algemeen vormend kerncurriculum levensbeschouwing en religie. Wij geven daarvoor drie redenen die onderwijspedagogisch samenhangen: een pedagogische reden (persoonsvorming), een maatschappijwetenschappelijke reden (kennis over levensbeschouwing en religie(s)) en een vakspecifieke reden (de aard van levensbeschouwing en religie begrijpen), die met elkaar één geheel vormen.

In deze uitzonderlijke bijdrage aan dit Narthex-nummer, uitzonderlijk qua omvang en qua relevantie, beschrijven wij eerst kernachtig het waarom, de doelen en de samenstelling van het zogenaamde Expertisecentrum Levensbeschouwing en Religie in het Voortgezet Onderwijs. Vervolgens geven we in een longread de onderliggende vakinhoudelijke basisnotitie van dit centrum, dat tevens bedoeld is als een pleidooi om het belang van goede levensbeschouwelijke educatie te benadrukken.

Steeds vaker wordt het vak godsdienst/levensbeschouwing gegeven als onderdeel van een breder leergebied. De vraag voor iedere vakdocent is dan meestal: hoe zorg ik dat mijn vak herkenbaar blijft in het meestal thematisch georganiseerde programma van een leergebied? Een terechte vraag. Behalve samenwerkingspartners ben je immers ook een beetje elkaars concurrent in zo'n samenwerking. Een vraag die minder gesteld wordt, maar minstens zo belangrijk is, is hoe de keuze van samenwerkingspartners invloed heeft op de smaak en kleur van jouw vak.

Toen grote groepen vluchtelingen in ons land aanklopten, werd in tal van gemeenten naarstig gezocht naar verblijfsplaatsen. De inzet om vluchtelingen te herbergen stuitte op grote weerstand. Het meest flagrant was het verzet in Geldermalsen. Burgers kwamen in opstand tegen de gemeentelijke overheid. Trouw publiceerde op de voorpagina een iconische foto van dit volksoproer. Een vrouw met een van woede vertrokken gezicht, mond wijd open. Het was een variant op De Schreeuw van Munch, waarbij nu niet de angst maar vooral de woede in het oog sprong.

Wie het gesprek over religie wil voeren moet bereid zijn zich te verdiepen hoe de religies ons bestaan ontsluiten en betekenis geven. Dan wordt ook duidelijk dat godsdienst niet iets is dat naar binnen wijst, naar de gelovigen, maar naar buiten, naar onze wereld, naar ons bestaan als mensen.

Het is niet de vraag óf we godsdienstwetenschap nodig hebben. Het gaat om de vraag wélke godsdienstwetenschap. Deze bijdrage geeft daarvoor enkele aanknopingspunten.