In 2006 en 2007 is door alle hbo-theologie instellingen een grootschalig onderzoek gedaan naar de afgestudeerden van de afgelopen 3 jaargangen. Dit onderzoek, het eerste in zijn soort, levert tal van gegevens over loopbaanperspectief, werkbeleving, spiritualiteit en nascholingsbehoefte van afgestudeerde hbo-theologen. De lezing geeft een samenvatting van het onderzoek en levert ideeën voor de verbetering van de positie van de hbo-theoloog.

Het thema "vrijheid, een vervloekte zegen" lijkt pedagogen op het lijf geschreven. Zo lang als de pedagogiek bestaat worstelt ze met de spanning tussen grenzen stellen en vrijheid bieden. In de samenleving van vandaag lijkt de vrijheid een probleem geworden. De politiek wijst dan al snel naar opvoeders en pedagogen: zij moeten kinderen weer leren waar de grenzen liggen. Zij moeten kinderen normen en waarden bijbrengen, nieuwe deugdzaamheid, om de vrijheid in te dammen en uitwassen te voorkomen. Een nieuw beschavingsoffensief.

Het hoger onderwijs is in beweging. De afgelopen maanden werd in de media veel gediscussieerd over de kwaliteit van het PABO-onderwijs. Zijn PABO's de kwalificatie ‘hoger onderwijs’ nog wel waard? Hebben startende leraren basisonderwijs wel voldoende intellectuele en culturele bagage voor de belangrijke taak die ze hebben in het vormen van jonge mensen? Veel van die discussie heeft te maken met de inrichting en organisatie van het onderwijs aan de leraarsopleidingen, waarbij tegenwoordig het sociaal-constructivistisch denken een belangrijke rol speelt.

In veel analyses wordt ‘secularisatie’ over opgevat als een lineair proces waarmee de samenleving zich sinds de Verlichting losmaakt van de druk van de kerk. De verwachting is dan dat dit proces zich geleidelijk zal doorzetten om uiteindelijk te leiden tot het verdwijnen van het christendom uit de samenleving. Hoewel een dergelijke voorstelling van zaken verleidelijk is door haar eenvoud, maakt nadere beschouwing duidelijk dat er meer aan de hand is.

Met de explosieve ontwikkeling van ict wordt ons doen en laten nog veel 'kennisintensiever' dan het al was. De moderne mens wordt werkelijk overspoeld met informatie over een wereld die hij uit eigen ervaring niet kent. De vaardigheid om met deze informatie om te kunnen gaan, neemt in het onderwijs dan ook een steeds belangrijkere plaats in. Maar wil een leerling zich in die wereld oriënteren, dan zal hij die informatie ook moeten kunnen begrijpen, daarin onderscheiden tussen wat belangrijk is en wat niet, tussen wat de aandacht verdient en wat niet.

De gedachte dat ‘de wet de grens vormt tussen God en de geschapen werkelijkheid’ neemt een centrale plaats in in de christelijke wijsbegeerte. Toch is de betekenis ervan allerminst evident. Hoe moeten we ons God moeten voorstellen als verheven boven de wet, of de werkelijkheid als onderworpen aan de wet? En hoe is het dan gesteld met de relatie tussen God en werkelijkheid? Aan de hand van de hermeneutische natuurfilosofie van Helmuth Plessner wil ik duidelijk maken hoe binnen de schepping wordt geanticipeerd op de verhouding tussen God en de schepping.