In het onderwijs lijkt sprake te zijn van een ‘cognitieve switch’: hernieuwde aandacht voor een goede beheersing van taal- en rekenvaardigheden en meer algemeen voor inhoud en kennis. Deze trend roept zowel instemmende reacties op, bijvoorbeeld bij critici van het 'nieuwe leren', als afwijzende reacties, bijvoorbeeld vanuit de kunst- en cultuursector. Beide reacties worden in kaart gebracht onder de noemers opbrengstgericht en ontplooiingsgericht werken. Er wordt voor gepleit bij de keuze voor een onderwijsvisie rekening te houden met ‘afwijkende talenten’.