Deze tekst gaat als eerste in op de veranderende paradigma’s in de samenleving. Welke samenlevingsruimtes worden ontwikkeld en hoe overlappen de grenzen van die ruimtes, waardoor nieuwe samenhangen ontstaan? Dit wordt geanalyseerd met behulp van het model van de Zweedse socioloog Pestoff. Daarna wordt nagegaan hoe de transities in samenleving en staat op gang zijn gebracht in de tweede helft van de twintigste eeuw. Hoe betekenen zij de afbouw van de verzorgingsstaat en de opbouw van de participatiesamenleving met de daarbij behorende transactiestaat.

De pedagogische proefpraktijk is een samenwerkingsverband tussen de Christelijke school Ede (CHE) en het werkveld. Door middel van dit PPP-model wordt vormgegeven aan een professionele leergemeenschap. Leraren van diverse scholen van schoolvereniging CNS putten komen samen om meer te leren over over handelingsgericht werken (HGW). De CHE zorgt voor theoretische input, leraren proberen HGW uit in de praktijk en delen hun ervaringen met elkaar. Door middel van filmpjes die ze maken van hun eigen praktijk, vindt collegiale consultatie plaats. Wat vinden leraren het meest leerzaam?

Van verpleegkundigen wordt verwacht dat zij de kwaliteit van hun zorgverlening objectief meten aan de hand van kwaliteitsindicatoren.
Het scoren van de kwaliteitsindicatoren ervaren veel verpleegkundigen als een last.
Deze meetlast wordt doorbroken wanneer verpleegkundigen weten en ervaren wat het nut is van een kwaliteitsindicator en wanneer zij de ruimte hebben om zelf te bepalen wanneer meten relevant is.
Ondertussen is het van belang om oog te hebben voor de niet of moeilijk meetbare kwaliteit van de verpleegkundige zorg, zoals bejegening, luisteren en observeren.

Dit onderzoek geeft een inkijkje in hoe een professionele leergemeenschap vorm gegeven kan worden en biedt een instrument om de kwaliteit van de gesprekken tussen leraren te bevorderen met behulp van een gespreksprotocol. De leergemeenschap is geïnspireerd op de kennisspiraal van Nonaka en Takeuchi waarbij wordt uitgegaan van een gezamenlijke leervraag.

De centrale vraag voor dit onderzoek is: Wat is kenmerkend voor onderwijs dat is gericht op talentontwikkeling en hoe verhoudt dit onderwijs zich tot respectievelijk een meer opbrengstgerichte en een meer ontplooiingsgerichte onderwijsstijl?
Het onderzoek omvat een kwantitatieve analyse op basis van de tweedeling opbrengsgericht en ontplooiingsgericht werken, en een kwalitatieve analyse op het specifieke punt van talentontwikkeling.
Voorgesteld wordt in het onderwijs vorm te geven aan de dynamiek van leerkrachtaffiniteiten, onderwijsbehoeften en vragen vanuit de samenleving.

In het onderwijs lijkt sprake te zijn van een ‘cognitieve switch’: hernieuwde aandacht voor een goede beheersing van taal- en rekenvaardigheden en meer algemeen voor inhoud en kennis. Deze trend roept zowel instemmende reacties op, bijvoorbeeld bij critici van het 'nieuwe leren', als afwijzende reacties, bijvoorbeeld vanuit de kunst- en cultuursector. Beide reacties worden in kaart gebracht onder de noemers opbrengstgericht en ontplooiingsgericht werken. Er wordt voor gepleit bij de keuze voor een onderwijsvisie rekening te houden met ‘afwijkende talenten’.