Hoe meer etnische groepen op school, hoe groter de kans op ontregeling tijdens de les, blijkt uit promotieonderzoek. Maar er is hoop.

Wie iets verstaanbaar wil maken van zijn eigen geloof, zal verder moeten gaan dan de buitenkant van opvatting of gedragingen. Het ‘voorleven’ van geloof volstaat niet langer. Je krijgt inderdaad pas echt zicht op de betekenis van woord en gedrag als je doorvraagt naar de waarden en overtuigingen die daar onder liggen en er betekenis aan geven. Voor geloofsopvoeding in deze tijd moeten we op zoek naar iemand die de taal machtig is die nodig is om de brug te slaan tussen het geloof van toen en de wereld van vandaag.

Onderwijstijd is een schaars goed en veel onderwerpen zijn relevant en nuttig voor leerlingen. Om die reden wordt elk schoolvak eens in de zoveel tijd geconfronteerd met de legitimiteitsvraag: waarom is het nodig dat leerlingen hierin geschoold worden? Dat geldt ook voor godsdienst/levensbeschouwing. Voor dat vak ligt de legitimeringsvraag echter nog complexer dan bij andere schoolvakken, omdat het een dubbele legitimering kent: vanuit de ‘vrijheid van onderwijs’ en vanuit het belang van algemene vorming.

Enkele punten die in deze lezing naar voren komen zijn:
-Heeft het protestantisme zijn tijd gehad?
-Secularisatie en subjectivering
Paas spreekt over een aantal bredere culturele en maatschappelijke ontwikkelingen. Die vat hij samen onder het trefwoord secularisatie.
-De gereformeerde traditie en de cultuur
Hij kijkt naar de gereformeerde traditie zelf. Gereformeerden hebben zich doorgaans op twee manieren verhouden tot de samenleving. De eerste manier noemt hij de ‘oud-gereformeerde’, de tweede noemt hij de ‘nieuw-gereformeerde’.

Als iets kenmerkend is voor onze tijd, is het wel dat er veel verandert en dat die ontwikkelingen snel gaan. Als je alle rapporten samenvat, kun je zeggen dat er drie grote veranderingen zichtbaar zijn:
1. de betrokkenheid bij kerk en christelijk geloof neemt af in Nederland (minder mensen zijn christen en van hen zijn weer minder mensen actief christen);
2. de christelijke traditie in Nederland verandert (evangelicalisering, charismatisering, ‘subjectivering’, verdwijnen van vrijzinnigheid, vanzelfsprekende oecumene, migrantenchristenen);

Waarom zouden we eigenlijk de wereld willen veranderen? Waar halen we de gedachte vandaan dat we dat zouden kunnen? En zijn wij eigenlijk wel wijs genoeg om te zien welke kant het op moet met de wereld? Hebben we voldoende inzicht?