Hoe help je pleegkinderen om veilig op te groeien binnen twee families? Dat leren pleegzorgmedewerkers in een nieuwe post-hbo ‘Pleegzorg’ die na de zomer aan de CHE start. Nathanja van Holsteijn (docent (ortho)pedagogiek aan de CHE) en Marieke Klein Entink (beleidsmedewerker pleegzorg bij Entrea Lindenhout en co-auteur van ‘Opgroeien in twee families’) vertellen over de nieuwe opleiding.

Wat is de aanleiding voor deze nieuwe opleiding?

Nathanja: Het werk van pleegzorgwerkers is de afgelopen jaren nog complexer geworden. Waar de focus voorheen vooral lag op de begeleiding van het pleeggezin, is er tegenwoordig meer oog voor het hele systeem rond een pleegkind. Hoe kunnen pleegzorgwerkers bijvoorbeeld de samenwerking tussen ouders en pleegouders vormgeven, vanuit een visie op een gezamenlijke wereld voor het pleegkind? Dat is ingewikkeld en vraagt om scholing in systemische vaardigheden.

Over welke vaardigheden hebben we het dan?

Marieke: In de opleiding krijg je als pleegzorgwerker handvatten om systeemgericht werken toe te passen in de pleegzorg. Je leert hoe je de perspectieven van verschillende betrokkenen rond een pleegkind in kaart brengt en omgaat met de dynamieken in de verschillende relaties binnen het systeem. Welke aandacht is er bijvoorbeeld voor eigen kinderen in het pleeggezin? En hoe krijgen broertjes en zusjes van het pleegkind of opa’s en oma's een plek in zijn of haar leven? Elk perspectief brengt eigen behoeftes met zich mee, waar je als pleegzorgwerker je begeleiding op probeert af te stemmen. 

Waarom is het belangrijk dat er oog is voor al die perspectieven?

Nathanja: Voor de identiteitsontwikkeling van pleegkinderen is het cruciaal dat ze loyaal mogen zijn aan zowel pleegouders als ouders. In de praktijk zie je daar vaak een spanningsveld, waardoor de plaatsing onder druk kan komen te staan en de kans op een breakdown toeneemt. Een pleegkind voelt het bijvoorbeeld haarfijn aan als pleegouders de rol van ouders niet erkennen. Het geeft bijvoorbeeld spanning als je ouders kleren voor je kopen, die je bij je pleegouders niet mag dragen.

Hoe ziet de opleiding er in grote lijnen uit?

Nathanja: De post-hbo bestaat uit twaalf (les)dagen die verspreid over een jaar plaatsvinden. De opleiding is opgebouwd in modules, die de fases volgen van de methodiekhandleiding ‘Pleegzorg is een vak’. Je krijgt theoretische kennis mee over bijvoorbeeld omgaan met trauma’s en over meerzijdige partijdigheid, maar je krijgt ook gastlessen van ervaringsdeskundigen en je gaat met andere pleegzorgwerkers in gesprek over casussen. Reflectie op wie jij bent als professional en de keuzes die je maakt spelen een belangrijke rol in deze opleiding. 

Waarom is die aandacht voor pleegzorgwerkers zelf belangrijk?

Marieke: Het werk als pleegzorgwerker is complex. Je wordt met veel narigheid geconfronteerd en dat doet wat met je. Verder ben je zelf het instrument als begeleider. Daarom is het belangrijk dat je regelmatig even stilstaat en nadenkt over jouw positie in het systeem. Welke invloed hebben jouw opvattingen over normen en waarden bijvoorbeeld op de samenwerking met pleegouders en ouders? Ook daar denk je over na in deze post-hbo. 

Wat hopen jullie dat deze post-hbo pleegzorgwerkers oplevert?

Marieke: Ik verwacht dat de opleiding pleegzorgwerkers sterkt in het uitdagende vak dat ze uitoefenen. Dat werk zal niet minder zwaar of complex zijn na de opleiding, maar je krijgt als het goed is wel verdiepende kennis en nieuwe vaardigheden om systeemgericht te werken in pleeggezinnen. En dat komt uiteindelijk pleegkinderen ten goede. Als je recht doet aan alle perspectieven, brengt dat rust in de twee families waarin een pleegkind opgroeit. Het is ontzettend mooi als je kunt bijdragen aan een situatie waarin een kind de ruimte voelt om banden aan te gaan in beide families. Dat iemand van zijn pleegouders mag houden, zonder zijn ouders af te vallen en andersom. 

De post-hbo ‘Pleegzorg’ start in september 2022. Meer informatie over de opleiding en de aanmelding vind je op Deeltijd Pleegzorg | Christelijke Hogeschool Ede (che.nl).