Tijdens het symposium ‘Heilige Impulsen’ afgelopen vrijdag op de CHE verkenden theologen, kunstenaars en werkveldpartners waar het heilige vandaag de dag voelbaar is.
Symposium Theologie 'Heilige Impulsen'
Misschien herken je dit? Op vakantie in Frankrijk loopt de temperatuur op tot boven de 30 graden. Het doet iets met het landschap. De lucht trilt, onzichtbare krekels klinken voortdurend, onbekende geuren stijgen op. Het gonst en het zindert. Wie er aan gewend is geraakt, merkt het amper (meer) op, maar wie zijn zintuigen inzet, ontdekt steeds meer.
Verkenningstocht
Lector Jan Martijn Abrahamse (CHE, Theologie) merkt iets soortgelijks op in onze cultuur waar het heiligheid betreft. Een kentering? Aan de hand van ‘Don't Forget We're Here Forever’, een boek van de Britse schrijfster Lamorna Ash, volgt hij haar verkenningstocht door de christelijke wereld, van comedians die priester worden tot de biechtvader die haar vraagt: voel jij je eigenlijk niet verloren? Er lijkt onder Gen Z een nieuwe openheid te ontstaan, een zoektocht naar een heiligheid die ons enerzijds overweldigt, maar tegelijkertijd niet verdrukt.
Het zijn de slotbevindingen van de studiedag ‘Heilige Impulsen: Kom ons verlangen tegemoet’. De netten zijn dan al links en rechts uitgegooid in een verkenning wat het heilige is en waar wij het op het spoor kunnen komen. Een voorzichtig en vragend tasten in Bijbel en cultuur, poëzie, schilderkunst en muziek.
De basis is gelegd in Leviticus. Oudtestamenticus Cees Stavleu laat zien dat dit Bijbelboek handvatten geeft om het heilige in te laten slijten in het dagelijks leven. De basis ligt in een directe, maar niet herhaalbare Godservaring (zie Exodus 20:18-21) die in heilige rituelen opnieuw vorm kan krijgen. Het blijkt heilzaam voor de mens, die minder doet (denk aan de sabbat), maar meer krijgt. Ze leggen verbinding tussen hemel en aarde, God en mens. Zonder rituelen blijft het heilige ongrijpbaar.
Heilige rituelen anno nu
De verdere bijdragen van de dag zijn pogingen die heilige rituelen anno nu, verder vorm te geven en te analyseren wat daarin gebeurt. Kunstenares Gonda den Engelsman maakt zichtbaar in een schilderij hoe God in Leviticus bij mensen wil wonen. Bart Visser, directeur van New Wine Nederland, laat zien hoe worshipmuziek de hele mens raakt, aanhaakt bij hoe menselijke emoties bewegen en een uitweg zoeken en gaat functioneren als een nieuw sacrament, naast Woord en eucharistie. Dichter Mieke van Zonneveld trekt de lijnen van heilige plaatsen en tijden naar heilige taal, waarvoor de poëzie bij uitstek geschikt is. Het mysterie naderen, zonder het te willen vangen.
Ten slotte deelt Kees van Ekris (toekomstige scriba van de PKN) bevindingen uit zijn nieuwe boek ‘De magie van het geloof’. Hij leefde een jaar ‘van mens tot mens’ en proefde daarin aan de mythes van onze tijd. Deze expressies van het sacrale verlangen in onze cultuur zijn vindbaar van AI-lab tot voetbaltribune. Het gonst en zindert, zoveel is duidelijk, maar wie herkent sporen van de Heilige? De zoektocht gaat door en dit symposium vormde een pleisterplaats om ervaringen te delen van de reis tot nu toe.
Verslag van Jaap-Harm de Jong
Bekijk de aftermovie: