Hoe gaan we om met technologie in het onderwijs? En dan vooral, hoe gaan we slim om met al die innovaties in klaslokalen en op de werkvloer? Lector ICT Erik-Jan Smits over de wondere wereld van VR in het onderwijs.

MICT
Op de CHE mag er wel een letter vóór ‘ICT’ komen te staan: de ‘M’ van mensgericht. Want mensgerichte ICT is ons streven: techniek die niet op zichzelf staat, maar in relatie tot de ander. Hoe geven we dat vorm? Het is een vraag die steeds belangrijker wordt in het onderwijs van nu. Ook Erik-Jan haalde het aan in zijn lezing op een beleidsconferentie: “Ik sluit me aan bij de zienswijze dat de rol van techniek veranderd is; techniek is niet alleen een middel om een bepaald doel te bereiken. Het is tijd om techniek als bemiddelaar te beschouwen tussen mensen en hun omgeving’’ (Verbeek, 2014).
Onderdeel van mensgerichte ICT is werken met VR. Mits je het goed inzet natuurlijk. Hoe pak je dat aan?
VR: zo niet
Het heet ‘Virtual Reality’. Maar moet het dan ook zo ‘real’ mogelijk zijn? Niet als we het goed willen inzetten als leermethode. Erik-Jan: “VR mag geen geïsoleerde omgeving zijn waarbij je suggereert dat het de werkelijkheid is. Het is namelijk geen vervanger, maar moet een extra veilige omgeving bieden om competenties te oefenen. Die twee zaken mag je niet met elkaar vermengen.” Daarmee kom je op een ander twistpunt: de leverancier van een VR-game wil misschien een gezichtsuitdrukking levensecht maken, maar – zo voegt Erik-Jan er lachend aan toe – “Dan wordt het een beetje eng en schiet het z’n doel voorbij.”
VR: zo wel
Hoe dan wel? Erik-Jan komt met een mooi voorbeeld van VR in de kleuterklas voor de pabo-opleiding: “Je wilt een leerklimaat creëren dat de student echt verder helpt. Bij deze case zoomen studenten in op een specifieke taak in het klaslokaal. Bijvoorbeeld, hoe laat je kinderen spelen? Laat je ze in stilte werken of loop je rond door de klas? Een docent zit achter de knoppen van deze virtuele realiteit en bepaalt welke scenario’s de student voorgeschoteld krijgt. Voordeel is dat je zo ‘veilig’ kunt inspelen op situaties die ontstaan.” Slim, want basisschoolleerlingen of ziekenhuispatiënten van vlees en bloed zijn natuurlijk geen proefkonijnen. Wél de personages in de virtuele realiteit.”
Jezelf ontdekken
Maar het wordt nog interessanter. Want in dit voorbeeld van de pabo leren studenten niet alleen omgaan met bepaalde scenario’s, maar ook wat bij hen past als toekomstig basisschoolleraar. En komen ze steviger in hun niet-virtuele sneakers te staan. Erik-Jan: “Wat goed werkt met VR is studenten op een kwadrant laten beoordelen: kan ik ruis aan? Hoe reageer ik op allerlei afleidingen om mij heen? Op die manier kan je echt je eigen stijl van lesgeven ontwikkelen!”