“Wat is jouw favoriete muziek?” Het is een vraag om erin te komen, om het ijs te breken, om contact te maken. Ze vertelt iets van haar voorkeur, een gemixte stijl van popmuziek, van alles wat.
Ik vertel iets over mijn voorkeur, die vooral klassiek gekleurd is en duidelijk maakt dat ik echt van een andere generatie ben. We lachen er allebei om en het ijs is gebroken. We hebben ons eerste verkennende interview.
Lindsey woont alweer heel veel jaren bij haar grootouders. Ze heeft soms contact met haar moeder. Wanneer ze haar familie in gekleurde rondjes op tafel neerlegt kijken we eerst naar wie er allemaal bij haar hoort. “Mijn vader ook?” vraagt ze, “Daar heb ik bijna geen contact mee…” Ze besluit om hem er wel bij te leggen, ook zijn nieuwe vriendin. Als iedereen een plek heeft gekregen ligt de tafel behoorlijk vol met mensen die bij haar horen.
Tijdens de interviews vragen we de jongeren wie bij hen horen, wie heel dichtbij staan. En wie wat verder weg. Zo schuiven ze met de rondjes met namen. Aan wie laat je je nieuwe kleren zien? En die vader of moeder die je bijna nooit ziet, hoe dicht staat die bij je? Een jongere plaatste die – ondanks de grote fysieke afstand – toch dicht bij hem in de buurt. De kunst is om in de vraagstelling en introductie steeds zorg te dragen voor een loyale ruimte voor jongeren.
Hebben jullie al loyaliteit op de staart kunnen trappen?” vraagt associate lector Danielle van de Koot later benieuwd. In mijn gedachten luister ik naar de antwoorden van de verschillende jongeren met wie ik een gesprek had. Ze hebben me veel verteld. Het was ook voorzichtig, aftastend. Hoeveel stabiliteit er ook is in de plaatsing, er zit een breuk in hun leven, die pijn kan doen en kwetsbaar blijft. En ik zie jongeren hun best te doen om zich te verhouden tot de ingewikkelde verhoudingen die de netwerkplaatsing met zich meebrengt. Ik bewonder én word geraakt door hun behendig koersen tussen de relationele klippen van de familie. Loyaliteit wordt soms even zichtbaar, klinkt door in toch iets van zorg om een afwezige vader. Kleine zinnetjes markeren de verbondenheid. Loyaliteit wordt immers vaak zichtbaar op de breukvlakken en zorgplekken in de nauwe relaties. En die loyaliteit is vanzelfsprekend aanwezig in de krachtige banden, ook al blijft het vaak ongezegd.
Op de terugweg reist het gesprek met me mee. Ik bedenk waar ik volgende keer verder op wil letten, wat om verdieping vraagt. Dan gaan we samen kijken naar de foto’s die ze in de tussentijd heeft gemaakt. Ik ben benieuwd!
Auteur: Onderzoeker Kees Verduijn
Namen en situaties zijn gefingeerd en eventuele herkenning berust op toeval.