Als op de ‘day after’ de stembus Nederland wakker wordt in een nieuwe Haagse werkelijkheid, luisteren we met een groepje collega’s in Berlijn naar een imposante speech van een frêle Koreaanse vrouw, Helen Lee Bouygues. Haar lengte is amper 155 centimeter. Haar gestalte oogt breekbaar. Maar haar ogen schitteren! Met haar mimiek houdt ze tijdens haar lezing moeiteloos de aandacht gevangen van alle circa 2.000 bezoekers in de grote Potsdam-zaal.
Helen Lee Bouygues richtte in 2017 de www.reboot-foundation.org op om het kritisch denken onder vooral jongeren te bevorderen. In dat jaar kwam haar toen 7-jarige dochtertje thuis van school. Mama vraagt hoe ’t was. En dochterlief gaat naar www.google.com om daarop te antwoorden. Waarop moeder Helen besluit stappen te zetten om de online verslaving van haar dochtertje en vele anderen effectief tegen te gaan. Haar belangrijkste wapen: leer de mensen kritisch te denken.
In haar speech in Berlijn toont ze moeiteloos het toxische verband aan tussen intensief social media gebruik (vooral door jongeren tussen 13 en 24 jaar) en radicalisering en neiging tot polarisering. Vooral TikTok is een boosdoener. Jongeren verblijven dagelijks gemiddeld ruim 3 uur op dit platform en vormen hun perceptie van de werkelijkheid uit ultrakorte videosnapshots (zie haar site voor veel researchdata). Dergelijke platforms blijken zeer effectief voor influencers, die aanzetten tot provocatie, haat zaaien, achterdocht, tweedeling en samenzweringstheorieën.
Het is verleidelijk onszelf af te vragen in welke mate dit fenomeen de uitslag van een Tweede Kamer verkiezing beïnvloedt. Feit is wel dat meerdere onderwijsbestuurders daags na de verkiezingen opriepen tot onderling respect en verbinding. Oud CHE-bestuurder Ton Bestebreur (nu actief in Rotterdam), schreef op de ‘day after’ op X: ‘Wie je ook bent, waar je wieg ook heeft gestaan, wie ons land ook regeert: op onze CVO-scholen staan we 100% achter al onze collega’s en leerlingen en werken elke dag vanuit onze visie en waarden: liefde, rechtvaardigheid, verantwoordelijkheid en hoop; je hoort erbij.’
Henk Hagoort, voorzitter van de VO-Raad (voormalig bestuurder van Windesheim, zelf van christelijke huize), schreef jl. donderdagmorgen op LinkedIn: ‘Misschien zit hier wel de les die scholieren en kiezers ons deze dagen leren: een grote groep Nederlanders voelt zich genegeerd en onvoldoende vertegenwoordigd door de gevestigde orde. Dat hebben we ons aan te trekken. (..) Het is zaak dat we meer dan ooit pal staan voor de kernwaarden van het onderwijs: de vrijheid van onze scholen en leraren om onderwijs te geven vanuit ieders eigen overtuiging, de ruimte om in burgerschapsonderwijs alle culturele tradities die Nederland vormen een plek te geven, en de mogelijkheid om alle leerlingen ongeacht hun afkomst gelijke kansen te geven.’
Vanuit onze christelijke identiteit hanteren we als benadering voor iedereen, ongeacht hun politieke voorkeuren: iedereen doet ertoe; iedereen verdient veiligheid en respect; iedereen verdient het gehoord te worden en niet verketterd. In die zin heeft de CHE eerder deze maand ook het ‘VN-verdrag Handicap’ ondertekend: alle drempels weg, goede en gelijke kansen voor alle studenten.
Intussen kan het zijn dat we een periode ingaan van ‘vreedzaam vechten’ in Nederland, om de toekomst van ons land, de komende generaties én hun onderwijs. Het vraagt een groot vermogen tot geduld en verbinding, ook in onze collegezalen en vergaderingen. Het vraagt om de kunst om eerst de ander te begrijpen voordat je zelf begrepen wilt worden. Helen Lee Bouygues verwacht dat er EU-richtlijnen komen, die het gebruik van social media door kinderen tot 15 jaar gaan verbieden. Wie weet! Ook dan blijft het waardevol om kritisch te kunnen blijven denken en telkens weer bereid te zijn vanuit een andere optiek de ‘why’-vraag te stellen.
Jan Hol